Sosyal Medyada Hakaret Suçu: Dijital Dünyada Sınırlar

1️⃣ Giriş

Günümüzde sosyal medya platformları, bireylerin düşüncelerini paylaştığı, yorum yaptığı ve birbirleriyle etkileşime geçtiği başlıca mecralar haline gelmiştir. Ancak bu dijital özgürlük, çoğu zaman kişilik haklarının ihlaliyle sonuçlanabilen hakaret içerikli paylaşımları da beraberinde getirmektedir. Özellikle anonim hesaplar aracılığıyla yapılan saldırılar, hukukun etkin şekilde devreye girmesini zorunlu kılmaktadır.

2️⃣ İlgili Yasal Düzenleme 📜

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu'nun 125. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. İlgili hükümlere göre:

-TCK m.125/1: Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle kişinin saygınlığını zedeleyen kimseye 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir. -TCK m.125/2: Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza artırılır. -TCK m.125/4: Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret edilirse ceza daha da ağırlaştırılır.

Ayrıca 5651 sayılı Kanun kapsamında, internet ortamında işlenen hakaret suçu özel düzenlemelere de tabidir.

3️⃣ Uygulama Süreci ⚙️ Hakaret suçuna maruz kalan kişi şu adımları izlemelidir:

🔹 Delil Toplama: Ekran görüntüsü (tarih-saat, kullanıcı adı, bağlantı linki dahil) alınmalı, mümkünse noter ya da e-Devlet üzerinden delil tespiti yapılmalıdır.

🔹 Şikâyet: Hakaret suçları şikâyete tabi suçlardandır. Mağdur, olaydan itibaren 6 ay içinde Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunmalıdır.

🔹 Ceza Soruşturması ve Dava: Savcılık şikâyet sonrası soruşturma başlatır. Kimlik tespiti yapıldıktan sonra kamu davası açılabilir. Mahkeme; hapis cezası, adli para cezası veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verebilir.

4️⃣ IP ve Kimlik Tespiti Süreci 🕵️‍♂️💻

Sosyal medyada hakaret genellikle anonim hesaplar üzerinden yapılır. Bu durumda:

🔸 Savcılık, ilgili sosyal medya şirketine yazı yazarak IP adresi talep eder.

🔸 BTK aracılığıyla IP adresi üzerinden kimlik tespiti yapılır.

🔸 Gecikmemek ve delilin kaybolmaması için hızlı hareket edilmesi büyük önem taşır.

Unutulmamalıdır: IP adresi tespiti çoğu zaman kişinin kimliğine ulaşmakta yeterlidir; ancak VPN veya sahte hesap kullanımında süreç karmaşık hale gelebilir.

5️⃣ Sosyal Medya Şirketlerinin Türkiye Temsilcilikleri ve Sorumlulukları 🇹🇷🌐

2020 yılında yürürlüğe giren düzenlemelerle birlikte, günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal medya platformlarının Türkiye’de temsilcilik açma zorunluluğu getirilmiştir.

🟢 Türkiye'de temsilcilik açan başlıca platformlar:

-Meta (Instagram, Facebook), -X (Twitter), -TikTok, -YouTube.

Bu temsilcilikler sayesinde; -Mahkemeler ve savcılıklar artık daha hızlı bilgi ve belge talebinde bulunabilmekte, -İçeriklerin kaldırılması ya da engellenmesi talepleri daha etkin sonuçlanabilmektedir.

6️⃣ Hakaret Sayılan İfadeler ve Yargıtay’ın Değerlendirmesi 🗣️🚫

Yargıtay’a Göre Hakaret Sayılan Açık İfadeler: *“Aptal”, “Salak”, “Gerizekâlı”, “Şerefsiz”, “Yalaka” “Sen adam olmazsın”, “Kansız”, “Yüzsüz”, “Dangalak” * ⚠️ İma Yoluyla Hakaret Örnekleri:

-“Her köyün bir delisi olur.” -“Bu da onların maskotu zaten.” -“Siz nasıl hâlâ dışarıdasınız?” -Hakaret içerikli emojiler de (örneğin 💩, 🐷) değerlendirme kapsamındadır.

Yargıtay içtihatlarına göre, sözlerin hakaret niteliğinde olup olmadığının değerlendirmesi toplumdaki genel kanaate, olayın bağlamına ve muhatap kişiye göre yapılmaktadır.

7️⃣ Yargıtay İçtihatları 📚

Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2023/588 E., 2023/1142 K. “Instagram üzerinden ‘Salak, kendini bir şey sanma’ ifadeleriyle yapılan yorumun alenen hakaret suçu oluşturduğu, failin anonim olması sebebiyle BTK aracılığıyla kimlik tespiti yapılması gerektiği...”

Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2022/3035 E., 2022/4920 K. “Twitter üzerinden ‘bu adam hırsız’ paylaşımı, ispatlanamayan somut bir fiil isnadı içerdiğinden hakaret suçunun oluştuğu...”

Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 2021/1476 E., 2021/2389 K. “Facebook’tan yapılan ‘senin gibileri çöpe atarım’ sözünün muhatabın onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olduğu, ima yoluyla hakaretin varlığı...”

8️⃣ İnfaz Süreci ve Ceza Hukuku Boyutu 🧾

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’na göre şahsa karşı işlenen bir suç olup cezası ve infaz şekli aşağıdaki unsurlara göre farklılık gösterebilir:

⚖️ Ceza Türü ve Süresi

Temel ceza: TCK m.125’e göre 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası

-Alenen işlenmişse: Ceza altıda biri oranında artırılır -Kamu görevlisine görevinden dolayı işlenmişse: Ceza 1 yıldan 2 yıla kadar hapis

💰 Ön Ödeme Kapsamı

Basit hakaret suçu (aleni olmayan, kamu görevlisine yönelik olmayan) durumlarda ön ödeme imkânı vardır. Savcılık, iddianame düzenlenmeden önce şüpheliye ön ödeme teklifinde bulunur. Ceza adli para cezasına çevrilmişse ve ön ödeme yapılırsa kamu davası açılmaz ve dosya kapanır.

🤝 Uzlaştırma Süreci

Hakaret suçu uzlaştırmaya tabidir. Savcılık, dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir. Uzlaşma sağlanırsa dava açılmaz; sağlanmazsa ceza soruşturması devam eder.

🛑 HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) Sanığın sabıkasız olması ve cezanın 2 yıl veya altında olması durumunda, mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verebilir. 5 yıl içinde benzer bir suç işlenmezse ceza düşer ve sabıka oluşmaz.

🪪 Adli Kontrol / Hapis Cezasının Ertelenmesi

Hakaret suçu nedeniyle verilen hapis cezası genellikle paraya çevrilir veya ertelenir. Cezaevine girme ihtimali düşüktür, ancak ısrarlı tekrarlar ve uzlaşmanın reddi halinde infaz mümkündür.

9️⃣ **Sonuç / Öneri **🎯

Sosyal medya; ifade özgürlüğü kadar, kişilik haklarının korunmasını da içinde barındırması gereken bir alandır. Hakaret içerikli paylaşımlar:

-Cezai sorumluluk doğurabilir, -Tazminat taleplerine yol açabilir, -Dijital izler sayesinde fail her zaman tespit edilebilir.

👁️‍🗨️ Sosyal medya kullanıcılarının eleştiri ve hakaret arasındaki çizgiyi bilerek hareket etmesi, mağdurların da yasal haklarını zamanında kullanması son derece önemlidir.

💼 AYSA Hukuk & Danışmanlık Tavsiyesi

📢 Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret içerikli saldırılar kişilik haklarınızı doğrudan ihlal eder. IP tespiti, içerik kaldırılması, ceza davası ve manevi tazminat talepleriniz için AYSA Hukuk & Danışmanlık olarak yanınızdayız. Dijital izleri profesyonelce takip ediyor, hakkınızı en etkin şekilde savunuyoruz.