Karşılıksız Çek Keşide Etmek: Çek Kanunu ve Cezai Sonuçlar

1️⃣ Giriş (Çek Mefhumu)

Çek, Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen, kambiyo senetleri arasında yer alan ve ödeme aracı niteliği taşıyan kıymetli bir evraktır. Ticari hayatta güven unsurunu temsil eden çek, alacağın banka güvencesiyle tahsil edilmesini sağlar.Ancak çekin karşılıksız çıkması hem alacaklı tarafı mağdur etmekte hem de ekonomik güveni sarsmaktadır. Bu nedenle karşılıksız çek keşide etmek, 5941 sayılı Çek Kanunu kapsamında suç olarak düzenlenmiştir.

2️⃣ İlgili Yasal Düzenleme

⚖️ Çek ile ilgili temel hükümler 5941 sayılı Çek Kanunu’nda yer almaktadır.

📖 Türk Ticaret Kanunu ise çekin şekli, unsurları ve geçerliliğini düzenler.

🔎 5941 sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca; düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya sunulan ve karşılıksız çıkan her çek, hamilin şikâyeti üzerine cezai yaptırıma tabidir.

3️⃣ Uygulama Süreci

🏦 Çekin Bankaya İbrazı ve “Karşılıksızdır” İşlemi

⏱️ İbraz süreleri:

Aynı yerde ödenecek çeklerde: 10 gün Başka yerde ödenecek çeklerde: 1 ay Yurt dışında düzenlenen ve Türkiye’de ödenecek çeklerde: 3 ay

İbraz edilen çek karşılıksız çıkarsa, banka “karşılıksızdır” işlemi yapar. Bu işlem, suçun oluşması için zorunludur.

⏳ Hak Düşürücü Süreler

İbraz süresinin geçirilmesi → çek kambiyo vasfını kaybeder.

Şikâyet hakkı için süre: 6 ay ⏰ (hak düşürücü süre).

🤝 Şikâyetten Feragat

Ne Zaman? Hüküm kesinleşinceye kadar her aşamada yapılabilir. Nasıl? Mahkeme huzurunda beyan Noter aracılığıyla veya Yazılı dilekçe ile.

Feragat halinde dava düşer, ceza ortadan kalkar.

4️⃣ Süresinde İbraz Edilmeyen Çek

🚫 Çek süresinde ibraz edilmezse:

Karşılıksız çek suçu oluşmaz. Ancak alacaklı, borç ilişkisine dayanarak alacak davası açabilir.

Sonuç: Ceza davası imkânsız, yalnızca özel hukuk yolları kullanılabilir.

5️⃣ İnfaz Süreci ve Yatar Hesabı (Güncel Düzenleme)

⚖️ Adli Para Cezası – Hapse Dönüşme Usulleri

5941 sayılı Kanun kapsamında karşılıksız çek keşide etmenin yaptırımı adli para cezasıdır. Adli para cezası taksitlendirilebilir.

Bir taksitin ödenmemesi → kalan taksitler muaccel olur. İki taksitin ödenmemesi → ceza doğrudan hapse çevrilir.

Ceza ödendiğinde veya uzlaşma sağlandığında infaz sona erer. ✅

📅 Yatar Hesabı (TCK m.52’ye Göre Güncel)

1 gün adli para cezası, 20 TL ile 100 TL arasında belirlenir.

Hakim, hükümlünün ekonomik ve sosyal durumuna göre günlük miktarı takdir eder. Hapis karşılığı süre, 3 yılı geçemez. Ödeme yapılırsa → hapis infaz edilmez. Anlaşma veya borcun ödenmesi → doğrudan tahliye imkânı sağlar.

👉 Böylece eski “1 gün = 100 TL” kuralı artık geçerli değildir; güncel mevzuat, hâkime 20–100 TL aralığında takdir yetkisi tanımaktadır.

6️⃣ Yargıtay İçtihatları

Yargıtay 19. CD, 2022/3145 E., 2022/7896 K. Süresinde ibraz edilmeyen çek nedeniyle suç oluşmadığına hükmedilmiştir. Çekin kanuni sürede bankaya sunulmaması, suçun maddi unsurunu ortadan kaldırır.

Yargıtay 19. CD, 2021/2234 E., 2021/5421 K. Şikâyet süresinin hak düşürücü olduğu vurgulanmıştır. 6 aylık sürenin geçirilmesi halinde dava açılamaz.

Yargıtay 19. CD, 2020/876 E., 2020/3311 K. Şikâyetten feragat edilmesi halinde davanın düşmesi gerektiği belirtilmiştir. Feragat iradesinin açık ve kesin olması gerektiği vurgulanmıştır.

Yargıtay 19. CD, 2019/4453 E., 2019/9827 K. Adli para cezası taksitlendirildiğinde bir taksitin ödenmemesi halinde kalanların muaccel olacağı, iki taksitin ödenmemesi halinde doğrudan hapse çevrilmesi gerektiği karara bağlanmıştır.

7️⃣ Sonuç / Öneri

✅ Çek düzenleyenler, ibraz sürelerini ve banka prosedürlerini bilmelidir. ✅ Alacaklılar, şikâyet hakkını 6 ay içinde kullanmalıdır. ✅ Şikâyetten feragat, uzlaşma ve ödeme gibi yollarla mağduriyetler önlenebilir. ✅ Güncel infaz düzenlemeleri dikkate alınmazsa yanlış hesaplamalarla hak kayıpları yaşanabilir.

8️⃣ AYSA Hukuk & Danışmanlık Tavsiyesi

💼 AYSA Hukuk & Danışmanlık olarak; karşılıksız çek davaları, şikâyet, infaz süreci ve feragat işlemlerinde müvekkillerimizin hak kaybı yaşamaması için profesyonel destek sağlıyoruz. Gerek alacaklı gerekse borçlu sıfatıyla tarafların menfaatlerini en etkin şekilde koruyoruz.

📍 ADRES: Çamlıca Mah. Bağdat Cad. Faras Ofis İş Merkezi No: 83/43 Yenimahalle/ANKARA 🌐 WEB: aysahukuk.com ✉️ MAIL: info@aysahukuk.com

📞 TELEFON: 0541-217-8188 🔗 Google Maps Konumumuz