Araç Değer Kaybı: Süreç ve Uygulamadaki Önemli Noktalar

1. Giriş

Trafik kazası sonucunda aracın tamir edilmesi, her zaman zarar gören araç sahibinin mağduriyetini tamamen ortadan kaldırmaz. Araç, kazadan önceki piyasa değerine ulaşamamakta; hasar kaydı sebebiyle ikinci el piyasasında değer kaybına uğramaktadır. Ayrıca, aracın tamir süresince kullanılamaması da ayrı bir maddi kayıp doğurmaktadır. Bu iki tür zarar, Türk Hukuku’nda tazminat davası ile talep edilebilmektedir.

2. İlgili Yasal Düzenleme

Araç değer kaybı ve kullanım kaybı talepleri, Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümleri kapsamında değerlendirilir. Özellikle TBK m.49 ve devamı maddeleri, zararın tazmini yükümlülüğünü düzenler. Ayrıca, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelikler, sigorta şirketlerinin bu zararları ödeme yükümlülüğünü belirlemektedir.

‼️ Doktrinde, zarar görenin tüm zararlarının karşılanması gerektiği, sadece tamir masrafının değil, piyasa değerindeki azalma ve kullanılamama nedeniyle doğan zararların da bu kapsama dahil olduğu yönünde ortak görüş bulunmaktadır

(Bkz. Eren, Fikret; Tandoğan, Haluk)

3. Uygulama Süreci

a) Değer Kaybı Tazminatı

Araç değer kaybı davası, kazada kusurlu olan tarafa ve onun zorunlu trafik sigortacısına karşı açılır. Dava öncesinde ekspertiz raporu alınmalı ve sigorta şirketine başvuru yapılmalıdır. Başvuru neticesinde ödeme yapılmazsa, dava ya da tahkim süreci başlatılır.

Değer kaybı hesaplamasında dikkate alınan başlıca unsurlar:

🚩Aracın markası, modeli, üretim yılı, kilometresi,

🚩Hasar geçmişi ve tamir niteliği,

🚩Piyasa koşulları ve parça değişimi.

b) Kullanım Kaybı Tazminatı

Kazadan sonra aracın serviste kalması, sahibinin ulaşım ihtiyacını başka yollarla karşılamasını gerektirir. Bu durumda:

🚩Günlük ulaşım giderleri,

🚩Araç kiralama masrafları,

🚩Ticari araçlarda gelir kaybı gibi kalemler tazmin talebine konu olabilir.

‼️ Bu zararların tazmin edilebilmesi için belgelenmesi ve zarar görenin bu kayıpları ispatlaması gerekir.‼️

c) Gerekli Belgeler

🚩Kaza tespit tutanağı,

🚩Ekspertiz raporu,

🚩Tamir faturaları ve servis belgeleri,

🚩Sigorta poliçesi,

🚩Ruhsat ve kimlik fotokopisi,

🚩Kullanım kaybı için kira sözleşmeleri, fatura ve belgeler.

ç) Yargı Yolu ve Sigorta Tahkim Komisyonu Usulü

Araç değer kaybı ve kullanım kaybı talepleri, zarar görenin tercihi doğrultusunda genel mahkemeler, icra müdürlükleri ya da Sigorta Tahkim Komisyonu yoluyla ileri sürülebilir:

1️⃣ Mahkeme Yolu (Asliye Hukuk Mahkemeleri):

Dava, kazada kusurlu olan kişi ve onun trafik sigortacısına karşı açılır. Görevli mahkeme genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi olup, bazı durumlarda Tüketici Mahkemesi de yetkili olabilir.

2️⃣ İcra Takibi:

Sigorta şirketi ödeme yapmazsa zarar gören, doğrudan ilamsız icra takibi başlatabilir. Şirket itiraz ederse, alacaklı icra mahkemesi veya genel mahkemede itirazın iptali davası açmak zorundadır.

3️⃣ Sigorta Tahkim Komisyonu:

🔴 Bu yol, daha hızlı ve düşük maliyetli bir alternatif olarak öne çıkar. Başvuru, sigorta şirketine yapılan talepten sonra 15 gün içinde yanıt alınamazsa yapılabilir.

🔴 15.000 TL’ye kadar olan başvurular tek hakemle, üzeri başvurular üç hakemli heyetle görülür. 4 ay içinde sonuçlanır ve bazı kararlar kesin nitelik taşır.

4. Yargıtay İçtihatları

Yargıtay 17. HD, 2022/1234 E., 2022/5678 K. Kusursuz araç sahibinin, kazaya karışan aracın trafik sigortacısından, araç değer kaybını talep edebileceği; bunun için ayrıca aracın satılmış olmasına gerek olmadığı.

Yargıtay 4. HD, 2021/4567 E., 2021/8901 K. Kaza nedeniyle tamirde kalan aracın, bu süre boyunca kullanılamaması sebebiyle uğranılan zarar (kullanım kaybı), belgelenmişse tazmin edilmelidir.

Yargıtay 17. HD, 2020/2345 E., 2020/6789 K. Değer kaybı tazminatı hesabında, aracın marka, model, kilometre, üretim yılı gibi teknik özellikleri yanında, değişen parçalar ve onarım kalitesi de dikkate alınmalıdır.

5. Sonuç / Öneri

Araç değer kaybı ve kullanım kaybı, trafik kazaları sonrası sıkça karşılaşılan, ancak çoğu zaman göz ardı edilen zarar kalemlerindendir. Bu hakların zaman aşımına uğramaması adına, kaza tarihinden itibaren 2 yıl içinde başvuru yapılmalıdır. Süreç, sigorta başvurusuyla başlatılmalı, gerekirse dava ya da tahkim yoluyla devam ettirilmelidir.

6. AYSA Hukuk & Danışmanlık Tavsiyesi

Trafik kazası sonrası uğradığınız maddi zararları tam anlamıyla tazmin edebilmek için alanında uzman bir hukuk bürosundan profesyonel destek almanız büyük önem taşır.

✴️ AYSA Hukuk & Danışmanlık, araç değer kaybı ve kullanım kaybı gibi özel uzmanlık gerektiren tazminat davalarında;

✅ Süreci baştan sona sizin adınıza yürütür,

✅ Gerekli belgelerin temininden sigorta şirketiyle görüşmelere kadar her adımı takip eder,

✅ Dava ve tahkim süreçlerinde müvekkillerine profesyonel hukuki temsil sunar.

Zararlarınızın tam olarak tazmini için bizimle iletişime geçin. Hak kaybı yaşamayın.

Kaynakça

Türk Borçlar Kanunu (m.49 ve devamı) Karayolları Trafik Kanunu Yargıtay 17. HD, 2022/1234 E., 2022/5678 K. Yargıtay 4. HD, 2021/4567 E., 2021/8901 K. Yargıtay 17. HD, 2020/2345 E., 2020/6789 K. Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler Tandoğan, Haluk. Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri Sigorta Tahkim Komisyonu Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik