Anlaşmalı Boşanma Davası

Giriş

Anlaşmalı boşanma, evlilik birliğini sonlandırmak isteyen eşlerin karşılıklı uzlaşı temelinde ayrılmalarını sağlayan bir yargı yoludur. Taraflar aralarındaki anlaşmazlıkları önceden çözerek, mahkemeye hazır bir protokol ile başvurur ve süreci kısa sürede sonuçlandırabilir. Uygulamada sıkça tercih edilen bu yöntem, çekişmeli boşanmalara kıyasla hem psikolojik hem de ekonomik olarak daha az yıpratıcıdır.

Tandoğan'a göre anlaşmalı boşanma, “boşanmanın bir nevi özel hukuka uygunlaştırılmış ve kolaylaştırılmış şeklidir.” Kılıçoğlu ise anlaşmalı boşanmanın, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı varsayımını doğrudan kabul ederek, davanın ispat yükünden kurtulma avantajı sunduğunu belirtir.

İlgili Yasal Düzenleme

Türk Medeni Kanunu'nun 166/3. maddesi, anlaşmalı boşanmanın koşullarını şu şekilde düzenler:

“Evlilik en az bir yıl sürmüş olmak koşuluyla, eşlerin birlikte başvurması veya bir eşin açtığı davayı diğer eşin kabul etmesi hâlinde, hâkim tarafları bizzat dinleyerek boşanma iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirirse, evliliği sona erdirir.”

Bu hükümden anlaşılacağı üzere:

🚩Evlilik en az 1 yıl sürmüş olmalıdır,

🚩Taraflar birlikte başvurmalı veya biri diğerinin açtığı davayı kabul etmelidir,

🚩Mahkeme önünde bizzat ve özgür iradeyle beyan verilmelidir,

🚩Tüm hususları kapsayan bir boşanma protokolü hazırlanmalı ve hâkim tarafından uygun bulunmalıdır.

Uygulama Süreci

Anlaşmalı Boşanma Protokolü: Taraflar arasında hazırlanacak protokol; nafaka, velayet, mal paylaşımı, kişisel eşyaların devri gibi tüm hususları açıkça içermelidir. Aksi halde dava reddedilebilir ya da mahkeme eksik hususların giderilmesini talep eder.

Davanın Açılması: Eşler birlikte dava açabileceği gibi, bir eşin açtığı davayı diğer eş kabul ederek de süreç ilerleyebilir. Dava, yetkili Aile Mahkemesi’ne yapılır.

Tarafların Mahkemeye Katılımı: Taraflar duruşmada bizzat hazır bulunmalıdır. Avukat aracılığıyla temsil yeterli değildir.

Karar ve Kesinleşme: Hâkim, protokolü uygun bulur ve tarafların iradelerini özgürce açıkladığını tespit ederse boşanma kararını verir. Kararın kesinleşmesiyle evlilik sona ermiş olur.

⚠ Velayetle ilgili düzenlemelerde çocuğun üstün yararı gözetilmek zorundadır. Bu konuda hâkimin re’sen müdahale hakkı vardır.

Yargıtay İçtihatları

📌 Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2022/5346 E., 2023/4876 K. “Taraflar mahkeme huzurunda protokolü değiştirebilir. Ancak bu değişiklik açık ve tutanağa geçirilmiş olmalıdır. Aksi halde mahkeme eski protokol üzerinden karar veremez.”

📌 Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2020/6983 E., 2021/2371 K. “Protokolde sadece tarafların iradeleri değil, düzenlemelerin hukuka uygunluğu da denetlenmelidir. Özellikle iştirak nafakası, çocuğun yüksek yararına aykırı şekilde kararlaştırılamaz.”

📌 Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2021/4582 E., 2021/9856 K. “Anlaşmalı boşanma davasında, tarafların duruşmaya katılması zorunludur. Sadece avukat aracılığıyla yapılan beyanlar geçerli sayılmaz.”

📌 Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/11093 E., 2020/3382 K. “Anlaşmalı boşanma protokolünde belirtilen mal paylaşımı hususlarının geçerliliği, Borçlar Kanunu ve TMK hükümlerine tabidir. Taraflar sonradan mal rejimiyle ilgili yeni dava açabilir.”

Sonuç / Öneri

Anlaşmalı boşanma, tarafların yıpratıcı bir çekişmeden uzak, hızlı ve uzlaşmalı şekilde evliliği sonlandırmalarına olanak tanır. Ancak bu kolaylık, doğru şekilde yürütülmediğinde reddedilme ya da kamu düzenine aykırılık nedeniyle iptal riski doğurabilir. Bu sebeple protokolün eksiksiz ve yasal düzenlemelere uygun olarak hazırlanması büyük önem taşır.

📌 AYSA Hukuk & Danışmanlık Tavsiyesi

⚖ Anlaşmalı boşanma; sade görünen ancak ciddi hukuki boyutları olan bir işlemdir.

AYSA Hukuk & Danışmanlık olarak:

✅ Protokolün TMK ve güncel içtihatlara uygun hazırlanmasını sağlıyor,

✅ Mahkeme sürecini eksiksiz yürütüyor,

✅ Velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi tüm detaylarda tarafların haklarını koruyarak adil çözümler sunuyoruz.

Sürecin başından sonuna kadar profesyonel destek almak için bizimle iletişime geçin. Hatalı işlemlerle zaman ve hak kaybı yaşamayın, süreci güvenle yönetin.

Kaynakça

Türk Medeni Kanunu, m. 166/3 Yargıtay 2. HD, 2021/4582 E., 2021/9856 K.; 2022/5346 E., 2023/4876 K.; 2020/6983 E., 2021/2371 K.; 2019/11093 E., 2020/3382 K. Tandoğan, Haluk. Aile Hukuku, Ankara 2022. Kılıçoğlu, Ahmet M. Aile Hukuku, 5. Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2023. Akıntürk, Turgut – Ateş, Derya. Türk Medeni Hukuku, Cilt 3, Beta Yayınları, 2023. Aydın, Hasan. “Anlaşmalı Boşanma ve Protokolün Denetimi”, Legal Aile Hukuku Dergisi, 2021/2.